Oranjestad, 22 juni 2025 – Tien jaar na de alarmerende waarschuwingen van onder meer UNICEF, het VN-Kinderrechtencomité en nationale rapporteurs blijft de kinderbescherming op Aruba structureel falen. Ondanks tientallen aanbevelingen is er in de praktijk nauwelijks vooruitgang geboekt. Experts, academici én lokale betrokkenen trekken aan de noodklok: Aruba is in 2025 nog steeds een “disaster zone” op het gebied van kinderbescherming.
Internationale rapporten spreken duidelijke taal
In 2015 bracht de Arubaanse jurist Adrienne Fräser in haar scriptie voor de Universiteit van Amsterdam reeds een vernietigend oordeel uit over het jeugdbeschermingssysteem op Aruba. Haar conclusie: het systeem is gefragmenteerd, onderbemand en werkt langs elkaar heen. Rechters hanteren het “belang van het kind” niet als uitgangspunt, instanties overleggen niet, en NGO’s zoals Fundacion Guiami laten volgens haar “professioneel tekortschietend gedrag” zien in de uitvoering van hun taak.
In 2022 bevestigde een grootschalig academisch onderzoek onder leiding van C. Eugene in het Caribbean Journal of Psychology deze structurele tekortkomingen. Daaruit bleek dat 78,4% van de Arubaanse jongeren ooit slachtoffer is geweest van mishandeling of verwaarlozing, met een jaarlijkse prevalentie van 50,2%. De onderzoekers spreken van een falend systeem waarin kinderen “tussen de mazen van het net glippen” en waar een tekort aan geschoold personeel, opvangplekken en controlemaatregelen overheerst.
VN en UNICEF: structurele nalatigheid
Het VN-Kinderrechtencomité heeft Aruba herhaaldelijk op het matje geroepen. In haar rapporten van 2015 en 2022 wijst het Comité op:
- het ontbreken van een onafhankelijke kinderombudsman;
- het structureel niet centraal stellen van het belang van het kind bij juridische beslissingen;
- het buitensporige gebruik van spoeduithuisplaatsingen en institutionele overplaatsingen;
- en het structurele gebrek aan data, toezicht en evaluatie.
UNICEF, dat al sinds 2013 betrokken is bij verbetertrajecten op Aruba, noemde de situatie eerder “een wake-up call”. Ondanks initiatieven zoals de invoering van de Código di Proteccion in 2021 een stappenplan om kindermishandeling sneller te signaleren blijft het systeem volgens UNICEF “reactief en onderbemand”. Professionals signaleren wel sneller, maar de opvang, nazorg en langdurige bescherming ontbreken nog steeds.
Fundacion Guiami onder vuur
In zowel Fräser’s juridische analyse als meerdere lokale casussen komt Fundacion Guiami naar voren als een organisatie die haar rol als OTS-begeleider (ondertoezichtstelling) onvoldoende professioneel invult. Er is sprake van:
- onvoldoende opvolging van rapportages;
- gebrek aan transparante communicatie;
- geen waarborgen voor ouderlijke betrokkenheid of hoor en wederhoor;
- het nalaten van basiszorg en begeleiding.
De stichting wordt genoemd als symbool voor de bredere tekortkomingen van NGO’s binnen het jeugdbeschermingskader op Aruba.
Geen vooruitgang maar publieke schijn
Hoewel beleidsdocumenten, werkgroepen en trainingsprojecten zijn opgestart, is er geen duurzame verbetering in de kern van het systeem. Er is nog steeds:
- geen functionerend pleegzorgsysteem;
- geen integrale samenwerking tussen rechtbank, jeugdzorg en politie;
- geen onafhankelijke klachtenprocedure;
- geen structurele evaluatie van maatregelen zoals OTS of uithuisplaatsing.
Oproep tot structurele hervorming
De afgelopen tien jaar zijn gevuld met aanbevelingen, maar niet met resultaten. Aruba heeft haar jeugdzorgsystematiek decennialang verwaarloosd, waardoor kinderen in onveilige thuissituaties blijven, of zonder begeleiding worden verplaatst. Dit alles terwijl internationale verdragen, waaronder het VN-Kinderrechtenverdrag, duidelijke verplichtingen opleggen.
Het is tijd voor structurele hervorming geen cosmetische aanpassingen.
Verwijzingen en bronnen:
- Adrienne I.N. Fräser – Scriptie Universiteit van Amsterdam (2015)
- C. Eugene et al. – Caribbean Journal of Psychology, Vol. 15 (2022)
- UNICEF – Situational Analyses Aruba (2013–2021)
- VN-Comité voor de Rechten van het Kind – Concluding Observations Nederland (2015 & 2022)
- Kinderrechtencollectief Nederland – Rapportage 2020 over Koninkrijksaangelegenheden
