Introducción
Op Aruba, een klein eiland binnen het Koninkrijk der Nederlanden, staat “het belang van het kind” centraal in het jeugdbeschermingssysteem. Dit principe, geïnspireerd door het Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IVRK) en verankerd in lokale initiatieven zoals de Codigo di Proteccion (2021), belooft dat de veiligheid en het welzijn van kinderen voorop staan. Maar critici vragen zich af: dient dit systeem echt de kinderen, of beschermt het vooral de carrières en het voortbestaan van de professionals en instellingen erachter? Dit artikel onderzoekt hoe “het belang van het kind” op Aruba vaak een façade lijkt, waarbij bureaucratie en zelfbehoud prevaleren boven echte kinderbescherming.
Het Systeem op Aruba: Ambitie versus Realiteit
Aruba’s jeugdbeschermingssysteem is kleinschalig maar ambitieus. De Codigo di Proteccion, ingevoerd op 1 april 2021, biedt een stappenplan om kinderonveiligheid snel te signaleren en aan te pakken, zonder te verzanden in langdurige procedures. Dit werd in 2023 versterkt door het ACT4ECC-project, ondersteund door UNICEF Nederland en de Augeo Foundation, met een toolkit en het magazine Asertivo om bewustwording en capaciteit te vergroten. De overheid is verantwoordelijk voor kinderrechten, uitgevoerd via sociale diensten en kinderrechters.
Dit klinkt als een systeem dat kinderen centraal stelt. Maar de praktijk wijkt af door beperkte middelen en een focus op proces boven resultaat.
Bureaucratie en Carrièreprikkels
Met een kleine groep professionals – sociaal werkers, gedragsdeskundigen, en rechters – leunt Aruba’s systeem vaak op externe rapportages en Nederlandse expertise. Dit leidt tot een cultuur van “efficiëntie”: zaken afhandelen, procedures volgen, en risico’s vermijden. Een dossier sluiten weegt zwaarder dan een grondig onderzoek, vooral op een eiland waar toerisme de economische prioriteit is en jeugdbescherming een lagere rang krijgt. Professionals worden beoordeeld op hun vermogen om het systeem draaiende te houden, niet op de veiligheid van kinderen.
“Het belang van het kind” dient hier als een handig excuus. Het rechtvaardigt besluiten zonder dat de uitkomst – een kind dat nog steeds in gevaar is – serieus wordt getoetst. Het systeem lijkt meer gericht op het beschermen van de eigen structuur en reputatie dan op het aanpakken van echte problemen.
Roofdieren in de Schaduw
Het onvermogen om kinderen te beschermen tegen duidelijke dreigingen is zorgwekkend. Hoewel Aruba geen grootschalige, openbare schandalen kent zoals in andere landen, suggereren lokale patronen dat gevallen van misbruik of verwaarlozing onder de radar blijven. De hechte gemeenschap maakt meldingen gevoelig; sociale stigma’s en angst voor reputatieschade ontmoedigen ingrijpen. Kinderrechters, die werken binnen een systeem dat het Nederlandse model volgt, baseren zich op rapportages die niet altijd de Arubaanse realiteit weergeven.
En Codigo di Proteccion belooft snelle actie, maar zonder voldoende personeel en training blijft het een loze belofte. Kinderen in risicovolle situaties – zoals bij huiselijk geweld of verwaarlozing – worden aan hun lot overgelaten, terwijl het systeem zichzelf verschuilt achter “het belang van het kind” als rechtvaardiging voor inaction.
Beschermende Ouders: Genegeerd of Verdacht
Ouders die proberen hun kinderen te beschermen, botsen vaak op weerstand. In Aruba’s cultuur, waar familiebanden en reputatie zwaar wegen, worden meldingen van problemen soms afgedaan als “privéaangelegenheden.” Ouders die aandringen, riskeren wantrouwen of zelfs tegenmaatregelen van sociale diensten. Juridische steun, al schaars in grotere systemen, is op Aruba vrijwel afwezig, waardoor deze “beschermende ouders” machteloos staan. Het systeem kiest stabiliteit boven ingrijpen, zelfs als dat kinderen kwetsbaar laat.
Een Systeem in Ontkenning
Voorstanders van het systeem wijzen op onderfinanciering. Aruba’s kleine begroting, gericht op toerisme, biedt weinig ruimte voor jeugdbescherming. Projecten zoals ACT4ECC leunen op externe fondsen, wat hun continuïteit fragiel maakt. Maar de vraag blijft: waar gaan de beschikbare middelen naartoe? Vaak naar administratie en zichtbare initiatieven, niet naar meer sociaal werkers of betere training. Verantwoording ontbreekt: rechtszaken zijn gesloten, data schaars, en fouten worden niet erkend. Het systeem presenteert zichzelf als slachtoffer van beperkingen, niet als een structuur die zichzelf prioriteert.
Naar Echte Bescherming
Verandering vraagt om meer dan goede bedoelingen. Transparantie is essentieel: openbare zittingen, gepubliceerde uitkomsten, en onafhankelijk toezicht dat niet afhankelijk is van goodwill. Financiering moet naar de basis – meer personeel, lokale training – in plaats van externe afhankelijkheid. Ouders verdienen een stem en juridische steun, geen achterdocht. “Het belang van het kind” moet een concrete norm worden: een kind dat veilig is, niet een systeem dat zichzelf vrijpleit.
Conclusión
Op Aruba belooft “het belang van het kind” een schild te zijn voor de meest kwetsbaren, maar het functioneert te vaak als een schild voor het systeem zelf. Beperkte middelen, carrièreprikkels, en gebrek aan accountability laten kinderen achter in een web van goede bedoelingen zonder daden. Het is tijd om deze façade te doorbreken en te eisen dat het belang van het kind geen holle frase blijft, maar een werkelijkheid wordt die kinderen écht beschermt.
