Oranjestad – Het Arubaanse Wetboek van Strafrecht trekt een scherpe lijn tussen vrije meningsuiting en het beschadigen van iemands goede naam. Drie delicten staan daarbij centraal: smaad (eer en goede naam aantasten door een concrete beschuldiging), smaadschrift (smaad via geschrift/beelden/digitale gegevens) en laster (smaad terwijl men weet dat de beschuldiging onwaar is). Hieronder lichten we de betekenis, straffen en dagelijkse voorbeelden toe.
De kernregel: een concrete beschuldiging met de bedoeling dat anderen het horen
Volgens artikel 2:223 lid 1 is sprake van smaad wanneer iemand opzettelijk de eer of goede naam van een ander aantast door die persoon van een specifieke gedraging te beschuldigen, met het duidelijke doel dat dit bij derden bekend wordt. De maximale straf is zes maanden gevangenisstraf of een geldboete van de derde categorie.
Voorbeeld (smaad)
- U zegt op een buurtvergadering: “Mijn buurman heeft uit de kas van de VvE gestolen.”
U wilt dat anderen deze concrete beschuldiging horen en geloven. Kunt u dit niet rechtmatig rechtvaardigen, dan kan dit smaad opleveren (maximaal 6 maanden).
Via posts, flyers of data = smaadschrift
Wordt dezelfde beschuldiging via geschriften, afbeeldingen of digitale gegevens geuit, bijvoorbeeld een Facebook-post, Instagram-story, blogartikel, WhatsApp-PDF of een geprint pamflet, dan heet dit smaadschrift op grond van artikel 2:223 lid 2. Dit is strafbaar met maximaal één jaar gevangenisstraf of een geldboete van de derde categorie. Het artikel dekt uitdrukkelijk “gegevens uit geautomatiseerde werken”, dus ook online posts en shares.
Voorbeelden (smaadschrift)
- U publiceert op X/Instagram: “De trainer heeft handtekeningen vervalst voor subsidies,” en tagt de persoon.
- U hangt pamfletten op met naam en de vermeende daad.
Beide gevallen zijn schriftelijke/openbare uitingen → smaadschrift (maximaal 1 jaar).
Als men weet dat het onwaar is: dan is het laster
Weet de beschuldiger dat de aantijging onwaar is en verspreidt die toch, dan is sprake van laster (art. 2:224 lid 1). Dat is zwaarder bestraft: maximaal drie jaar gevangenisstraf of een geldboete van de vierde categorie.
Voorbeeld (laster)
- U schrijft: “De schooldirecteur stopt geld in eigen zak,” terwijl u weet dat dit niet is gebeurd (u zag bijv. de audit die hem vrijpleit). Dat is laster (maximaal 3 jaar).
Belangrijke nuance over waarheid en lopende zaken: Wordt de betrokkene later onherroepelijk veroordeeld voor precies die daad, dan is veroordeling voor laster uitgesloten (art. 2:225 lid 1). Is er al een strafzaak aanhangig over diezelfde daad, dan wordt een lasterzaak aangehouden tot daar definitief over is beslist (art. 2:225 lid 2).
Extra beschermde contexten (verzwarende strafmaxima)
Richt de belediging/het eerherstel-delict zich op openbare machten, openbare instellingen of een ambtenaar in de rechtmatige uitoefening van zijn functie, dan verhoogt de wet de gevangenisstraf met een derde en stijgt de boetecategorie (art. 2:227). Dit geldt o.a. voor 2:223, 2:224 en 2:226.
Voorbeeld (verhoging)
- U uit een bewust onware beschuldiging tegen een dienstdoende politieagent. Een laster-zaak kent dan een hoger maximum door de verhoging van art. 2:227.
Verwante delicten om te kennen
- Lasterlijke aanklacht/verdachtmaking: een valse schriftelijke aanklacht of iemand ten onrechte in verband brengen met een misdrijf bij de overheid kan tot drie jaar opleveren (art. 2:228).
- Belediging van een overledene: smaad/smaadschrift over een overleden persoon is eveneens strafbaar (art. 2:229–2:230), in bepaalde gevallen met maximaal drie maanden of een boete van de tweede categorie.
Wat valt hier níet onder?
- Algemene scheldwoorden zonder concrete feitelijke beschuldiging vallen onder “eenvoudige belediging” (art. 2:226): doorgaans lichter dan smaad/smaadschrift.
- Mening versus feit: “Ik vind de manager onbetrouwbaar” is meer een waardeoordeel; “De manager heeft op 10 mei facturen vervalst om AWG 5.000 te stelen” is een concrete feitelijke aantijging en kan smaad/smaadschrift opleveren (of laster als u weet dat het onwaar is).
Praktische do’s & don’ts (dagelijkse situaties)
Voor u post of deelt:
- Vraag uzelf: Beschuldig ik een bij naam genoemde persoon van een specifieke daad? Zo ja, dan begeeft u zich in de risicosfeer van smaad/smaadschrift.
- Weet u dat het onwaar is (of ontwijkt u bewust verificatie terwijl u weet dat het niet klopt), dan komt u in de buurt van laster.
- Doorsturen telt mee: het delen van andermans lasterlijk pamflet, PDF of Story kan nog steeds smaadschrift zijn, omdat u geschreven/digitaal materiaal verspreidt.
Als u het doelwit bent:
- Bewaar bewijs (URL’s, screenshots, tijdstempels, getuigen).
- Meld bij het platform en win juridisch advies in over mogelijke smaad/smaadschrift/laster-klachten.
- Gaat de beschuldiging over een feit waar al een rechtszaak over loopt, dan wordt een eventuele laster-procedure aangehouden tot die zaak is afgedaan (art. 2:225 lid 2).
Conclusie
Aruba beschermt stevig debat, maar het verspreiden van concrete beschuldigingen die iemands naam schaden, zeker wanneer u weet dat ze onwaar zijn, kan strafbaar zijn. Samengevat:
- Smaad = mondeling/openbare beschuldiging (max. 6 maanden).
- Smaadschrift = beschuldiging via geschrift/beeld/digitale gegevens (max. 1 jaar).
- Laster = idem maar wetend onwaar (max. 3 jaar).
