Oranjestad – In een recente familiezaak heeft de rechter bevestigd dat de kinderen bij hun vader blijven wonen. De rechtbank heeft er daarbij voor gekozen om het rapport van Fundacion Guiami, de NGO belast met de ondertoezichtstelling (OTS), niet mee te wegen in de besluitvorming. Hoewel de rechter geen expliciete motivering gaf, roept de gang van zaken rond het rapport ernstige vragen op over vooringenomenheid, transparantie en weglatingen van cruciale feiten.
Een vooraf bepaald narratief tegen de vader
Tijdens de zitting werd duidelijk dat het rapport minder leek op een onafhankelijke evaluatie en meer op de uitvoering van een vooraf uitgestippeld narratief vanuit de Voogdijraad. In plaats van objectieve beoordeling, leek de taak van de NGO te zijn het bevestigen van reeds bestaande aannames, namelijk om de vader in een negatief daglicht te plaatsen.
Weglatingen die het verhaal veranderen
De advocaat van de vader wees op meerdere cruciale incidenten en feiten die de gezinsvoogd bewust had weggelaten uit het rapport. Door deze weglatingen ontstond een vertekend beeld van de gezinssituatie en werd de indruk gewekt dat de vader tekort zou schieten, terwijl ernstige problemen aan de zijde van de moeder juist gebagatelliseerd of genegeerd werden.
Voorbeelden hiervan zijn onder meer:
- Het niet opnemen van gevaarlijke situaties bij de moeder thuis (zoals bedreigingen door de partner).
- Het weglaten van positieve observaties over de stabiliteit van de kinderen bij de vader.
- Het presenteren van subjectieve interpretaties alsof het feiten waren, terwijl de eigen verklaringen van de kinderen over hun onveiligheidsgevoelens bij de moeder nauwelijks gewicht kregen.
Slechts 60 minuten begeleiding per maand
Daar komt bij dat de OTS-begeleider gemiddeld slechts 60 minuten per maand contact had met de kinderen en ouders, en op basis daarvan een volledig rapport opstelde. Dat is extreem weinig en volstrekt onvoldoende om de complexe gezinssituatie goed te kennen of te beoordelen. In de praktijk betekent dit dat cruciale informatie ontbreekt en de betrouwbaarheid van de rapportage ernstig tekortschiet.
Scheve verdeling in het rapport
Een analyse toont aan dat de inhoud van het rapport sterk onevenwichtig is:
- Slechts 25% ging daadwerkelijk over de kinderen.
- Maar liefst 60% was gericht op kritiek en interpretaties over de vader.
- Slechts 15% ging over de moeder.
Volgens de wettelijke taak van een OTS-rapport had de nadruk moeten liggen op de kinderen (minimaal 60–70%), aangevuld met evenwichtige en feitelijke observaties over beide ouders. Door deze scheve verhouding is het rapport niet alleen onvolledig, maar ook strijdig met het belang van het kind, dat juist centraal behoort te staan.
Gebrek aan transparantie
Daarnaast werd gewerkt op een manier die niet transparant en niet controleerbaar was:
- Er werden geen notulen of objectieve gespreksverslagen gedeeld.
- Er vond geen hoor en wederhoor plaats bij cruciale conclusies.
- Interpretaties van de voogd werden gepresenteerd alsof het vaststaande feiten waren.
Dit druist in tegen de Jeugdwet (art. 3.3) en de Beroepscode Jeugdzorg, die juist transparantie, openheid en controleerbaarheid verplicht stellen.
Niet-Naleving van het vonnis
Het vonnis bepaalde dat alle acties en begeleiding uitsluitend binnen het OTS-kader moesten plaatsvinden. Fundacion Guiami heeft echter toestaan dat er stappen en instructies buiten dit kader werden genomen, waarmee feitelijk het vonnis werd ondermijnd. Dit roept de vraag op of NGO’s en de Voogdijraad de rechterlijke macht respecteren, of dat zij deze vervangen door hun eigen agenda’s.
De rol van juridisch toezicht
Daarnaast is er controverse rond de rol van de advocaat van de moeder, die zijn cliënte zou hebben geadviseerd om buiten de strikte regels van het vonnis te handelen. Over dit handelen is een klacht ingediend bij de Orde van Advocaten, maar tot op heden is er geen reactie ontvangen van de Raad van Toezicht, waardoor de vraag rijst hoe het gesteld is met de beroepsethiek en het toezicht binnen de advocatuur zelf.
Een rechter die het juiste doet in een corrupt systeem
Wat in deze zaak opvalt, is dat de rechter zorgvuldig en verantwoordelijk heeft gehandeld: de kinderen behouden hun hoofdverblijf bij de vader en een gebrekkig rapport werd terecht terzijde gelegd. De rechtbank heeft daarmee blijk gegeven van onafhankelijkheid en een juiste afweging van belangen.
Tegelijkertijd legt deze zaak een pijnlijke realiteit bloot: het bredere systeem rondom de rechtbank is ernstig corrupt. NGO’s zoals Fundacion Guiami, de Voogdijraad en toezichthoudende instanties falen in hun kernverplichtingen: transparantie, onafhankelijkheid en verantwoording. In plaats van kinderen te beschermen, wordt ruimte geboden voor manipulatie, selectieve rapportage en handelen buiten rechterlijke uitspraken.
