Bij het rapporteren over ongevallen en misdrijven, en vooral in gevallen waarin slachtoffers of dodelijke slachtoffers betrokken zijn, dragen journalisten een grote ethische verantwoordelijkheid. Hieronder volgen richtlijnen die journalisten en mediaplatforms kunnen gebruiken om respectvol, zorgvuldig en ethisch verslag te doen.
1. Respect voor Privacy
- Anonimiteit: Vermeld geen namen, adressen of andere identificerende informatie van betrokkenen zonder expliciete toestemming of een overtuigend publiek belang.
- Kwetsbare Groepen: Behandel kinderen, slachtoffers en nabestaanden met extra zorg en vermijd onnodige details die hun privacy of veiligheid kunnen schaden.
- Etniciteit of Achtergrond: Vermijd het noemen van de etnische achtergrond of religie van betrokkenen tenzij dit essentieel is voor het verhaal.
2. Zorgvuldigheid bij Dodelijke Slachtoffers
- Contact met Nabestaanden: Neem pas contact op met nabestaanden nadat zij voldoende tijd hebben gehad om te rouwen en emotioneel te stabiliseren.
- Vermelding van Namen: Publiceer de namen van overledenen alleen na officiële bevestiging en toestemming van de nabestaanden.
- Taalgebruik: Gebruik respectvolle taal die de waardigheid van de overledene en de gevoelens van de nabestaanden in acht neemt.
3. Feitencontrole en Balans
- Correctheid van Informatie: Controleer alle feiten zorgvuldig voordat u publiceert. Vermijd speculatie, vooral over oorzaken of schuld.
- Hoor en Wederhoor: Geef alle betrokken partijen de kans om hun kant van het verhaal te vertellen, inclusief verdachten, politie, en eventuele getuigen.
- Geen Sensatiezucht: Focus op de feiten en vermijd sensationele of overdreven beschrijvingen die angst, haat of verdeeldheid kunnen aanwakkeren.
4. Beelden en Visuals
- Respectvol Beeldgebruik: Gebruik geen schokkende of grafische beelden van slachtoffers of incidenten, tenzij het essentieel is voor het verhaal en met expliciete waarschuwing.
- Consent: Vraag toestemming van betrokkenen of nabestaanden voordat u foto’s of video’s publiceert.
- Blur of Verbergen: Verberg gezichten en andere herkenbare kenmerken van slachtoffers en verdachten als anonimiteit nodig is.
5. Impact op de Samenleving
- Vermijding van Instigatie: Gebruik geen taal die groepen tegen elkaar opzet of opruiing veroorzaakt.
- Constructieve Berichtgeving: Richt u niet alleen op het incident zelf, maar ook op preventieve oplossingen of bredere lessen die de gemeenschap kunnen helpen.
6. Communicatie met Politie en Hulpdiensten
- Samenwerking: Werk samen met politie en hulpdiensten om nauwkeurige informatie te verkrijgen zonder hun werk te verstoren.
- Vermijd Hindering: Houd afstand van de plaats van het incident om hulpverleners niet te belemmeren.
- Officiële Verklaringen: Gebruik officiële verklaringen als basis en vermeld duidelijk wanneer informatie afkomstig is van niet-officiële bronnen.
7. Omgaan met Nabestaanden en Getuigen
- Empathie en Respect: Benader nabestaanden en getuigen met empathie en respect voor hun emotionele toestand.
- Vrijwilligheid: Laat hen beslissen of en hoe zij willen bijdragen aan het verhaal, zonder druk uit te oefenen.
- Geen Onnodige Last: Vermijd overbodige interviews of vragen die emotionele schade kunnen veroorzaken.
8. Transparantie naar het Publiek
- Leg Uw Keuzes Uit: Wees open over waarom bepaalde informatie is opgenomen of juist weggelaten.
- Corrigeer Fouten: Publiceer snel en transparant correcties als onjuiste informatie is verspreid.
9. Bijzelfdoding of Emotioneel Beladen Incidenten
- Discretie: Beperk details over zelfdoding om imitatie-effecten (het zogenaamde Werther-effect) te voorkomen.
- Focus op Hulp: Verwijs in de berichtgeving naar hulpbronnen zoals hulplijnen of ondersteunende organisaties.
Conclusion
Deze richtlijnen bieden een kader voor journalistieke verslaggeving die respectvol, ethisch en zorgvuldig is, zelfs in de meest gevoelige situaties. Door deze principes te volgen, kunnen journalisten bijdragen aan een geïnformeerde samenleving zonder onnodige schade te veroorzaken aan individuen of gemeenschappen.
